İranlı tədqiqatçı və Xarəzmi festivalının qalibi xərçəng xəstəliyinin diaqnostikası üçün ən güclü generator, onun ölkəyə idxalını qadağan edən embarqo şəraitində istehsal edib.
Yarım ömrü 68 dəqiqə olan qalium-68, 271 gün yarım ömrə sahib tərkibində germanium-68 olan generatordan (68Ge/68Ga generatoru) əldə edilir. Bu element və generator son on ildə çox diqqət çəkib və nüvə təbabətində diaqnostik məqsədlər üçün istifadəsi sürətlə genişlənir.
Qallium-68-in yarı ömrünün daha qısa olması (texnetium-99 ilə müqayisədə) və 68Ge/68Ga generatorunun (99/Tc99Mo generatoru ilə müqayisədə) yarı ömrünün uzun olması və PET kameralarında istifadəsi kimi üstünlükləri nəzərə alaraq, dünyada radiofarmasevtika sənayesinin marağı və məqsədi qallium-68-in istifadəsi və 68Ge/68Ga generator üzərində cəmlənib.
İranlı gənc tədqiqatçı Mehdi Qulamhüseyni Nəzəri bu yaxınlarda 38-ci Xarəzmi Beynəlxalq Festivalında nüvə tibb mərkəzlərində istifadə üçün Ga68 aktivliyinin artırılması ilə Tio2-SnO2 absorber əsasında 68Ge/68Ga generator istehsalı və inkişaf planı ilə tətbiqi layihələrdə 3-cü yeri qazanıb.
O, çərşənbə axşamı verdiyi müsahibəsində deyib: Bu layihədə 68Ge/68Ga generatoru İranda ilk dəfə xüsusi formula ilə TiO2-SnO2 matris qatranının sintezi ilə dizayn edilmiş və istehsal edilmişdir.
Bu tədqiqatçı deyib: 70mCi-dən çox çıxış aktivliyi ilə dünyanın ən güclü 68Ge/68Ga generatoru olaraq nüvə tibb mərkəzlərində istifadə üçün Avropa Farmakopeyasının bütün məhdudiyyətlərinə malikdir və əldə edilən qallium-68 onlarla müxtəlif xərçəng və yaraların diaqnostikası üçün müxtəlif peptidlərlə etiketlənmək üçün istifadə olunur.
O, səkkiz ilə yaxındır ki, germanium 68 qallium 68 generatoru üzərində araşdırma aparıldığını bildirib və əlavə edib: Generatorun istehsalı mahiyyət etibarı ilə ölkə üçün sanksiya xarakteri daşıyır və nüvə tibb mərkəzlərinin ehtiyacı olsa da, ölkəyə idxalı qeyri-mümkün olub.
Qulam Hüseyni deyib: Nüvə tibbdə ən məşhur generator PET və SPECT kameraları üçün istifadə edilən Molly Wieden Technetiumdur və onun dünyada 50 illik bir tarixə malik olduğunu və 25 ilə yaxındır İranda istehsal olunduğunu söyləmək olar.
Beynəlxalq Xarəzmi Festivalında üçüncü yerin qalibi, həmçinin bildirib: “Digər tədqiqatçıların əməkdaşlığı ilə 6-7 ilə yaxındır ki, bu generatora olan daxili tələbatı ödəmişik və hazırda o, İraqa ixrac olunur. Bundan əvvəl isə biz bu generatoru Türkiyə və Hindistana da ixrac etmişik, lakin Korona virusunun yayılması səbəbindən ixracı dayandırılıb. Mənim təxminlərimə görə, növbəti 6-7 ayda 2-3 ölkəyə də ixrac olunacaq.”
Qulam Hüseyni deyib: Yerli istehsal olab bu generatoru üstünlüyü ondan ibarətdir ki, biz ölkədə xərçəng diaqnozu üçün cihaza ehtiyac olduğu embarqo şəraitində Xərçəng xəstəliyinin iki mərhələdə, yəni insanın xərçəng olub-olmadığını, sonrakı mərhələdə isə müalicənin xəstəyə təsir edib-etmədiyini müəyyən etmək üçün istifadəsindən ötrü istehsala başlamışıq.
O, dünyada bu generatoru istehsal edən üç-dörd şirkətin olduğuna diqqət çəkərək dedi: “Birinci mərhələdə biz farmakopeyanın bütün standartlarını keçən Avropa ekvivalentini istehsal etdik və 2022 və 2024-cü illərdə Avropa nüvə konfransında bu generatorun uzunmüddətli nəzərdən keçirilməsini təqdim etdik və onlar İranın ən güclü generatoru istehsal etdiyini qəbul etdilər”.
Bu gənc tədqiqatçı deyib: Bu generator hazırda İranın Atom Enerjisi Təşkilatında istehsal olunur və ölkənin nüvə tibb mərkəzlərinin bütün ehtiyaclarını təmin etməklə digər ölkələrə də ixrac edilir.