İslam Respublikasının Silahlı Qüvvələri müxtəlif növ dəniz texnikasının layihələndirilməsi və istehsalı ilə öz çəkindirmə gücünü artırıb və müxtəlif təhlükələrə tab gətirə bilib.
“İran öz sualtı qayıqlarını istehsal edir, o cümlədən Fəth sinifli sualtı qayıqlar və Xəlifə körfəzinin səthi dərinliyi üçün optimallaşdırılmış kiçik Qədir sinifli sualtı qayıqlar.” Bu məlumat Hindistan televiziya kanalında yayımlanan bir proqramda yer alıb və orada İranın dənizin dərinliklərində bir hərbi-regional güc olaraq mövqeyini artırdığına diqqət çəkilib.
90-ci illərin əvvəlinə qədər İslam Respublikasının Silahlı Qüvvələrinin heç bir sualtı qayığı yox idi və yalnız bir neçə Kilo sinifli dənizaltı almışdılar. Maraqlıdır ki, bu dənizaltıları istehsal edən ölkə İranın onları təmir etməsinə və yenidən qurmasına icazə verməkdən imtina etmişdi.
Bu vəziyyət İranın yalnız sualtı qayıqları təmir etmək və yenidən qurmaq bacarığını qazanmasına deyil, eyni zamanda tədricən onların dizaynı və istehsalı sahəsində də bacarıq əldə etməsinə səbəb oldu.
“Qədir” – ordunun sualtı qayığın lokallaşdırılması istiqamətində atdığı böyük addım
“Qədir” sualtı qayığı 2006-cı ildə İran Hərbi Dəniz Qüvvələrinin donanmasına əlavə edilib. Orta və ya kiçik sualtı qayıq kimi tanınan bu sualtı qayıq Müdafiə Nazirliyinin Dəniz Sənayesi Təşkilatı tərəfindən istehsal edilib və indiyədək xeyli sayda sualtı qayıq ordunun xidmətinə verilib.
İllər keçdikcə “Qədir” sualtı qayığının daha yeni versiyaları daha təkmil avadanlıqlarla təchiz edilib, beləliklə, sualtı qayıq indi qabaqcıl kəşfiyyat sistemlərinə və həmçinin gəmi əleyhinə qanadlı raketləri atmaq qabiliyyətinə malikdir.
Uzunluğu 29 metr, yerdəyişmə çəkisi 115 ton olan “Qədir” sualtı qayığı dənizin dibinə yerləşdirilə bilir və bu vəziyyətdə radar sistemləri onu aşkar edə bilmir.
Bu sualtı qayığın ön hissəsində diametri 533 mm olan iki uzunmənzilli torpedo kamerası var ki, onlar torpedaları atəşə tutmaqla yanaşı, gəmi əleyhinə qanadlı raketləri də vura bilirlər.
Digər tərəfdən, qoşunları sürətlə hərəkət etdirmək, düşmənin yerüstü və yeraltı gəmilərini tutmaq, hərbi hədəfləri müəyyən etmək və komando qüvvələrini daşımaq bacarığı və su altında münasib vaxt çərçivəsində qalması bu sualtı qayığın digər xüsusiyyətlərindəndir.
“Fateh” sualtı qayığı – İranın gizli silahı
Daha sonra ölkənin yerli mütəxəssisləri “Fateh” sualtı qayığının dizaynını öz gündəminə qoydular və 2018-ci ildə sualtı qayıq rəsmi olaraq İran Hərbi Dəniz Qüvvələrinə təhvil verildi.
Fateh sualtı qayığı səthdə 527 ton ağırlığında, sualtı çəkisi isə 593 tona çatan yarı ağır sualtı qayıq kimi tanınır. İstismar xüsusiyyətlərinə görə bu sualtı qayıq “Qədir” sualtı qayığından xeyli üstündür. Fateh normal olaraq 200 metr dərinlikdə hərəkət etmək qabiliyyətinə malikdir və onun çata biləcəyi maksimum dərinlik 250 metrdir. Bundan əlavə, Fateh sualtı qayığı 35 gün ərzində dəniz missiyalarını yerinə yetirmək qabiliyyətinə malikdir.
Uzunluğu 43,5 metr və eni 4,5 metr olan “Fateh” sualtı qayığı 4 ədəd 533 millimetrlik torpedo atıcı qurğu ilə təchiz edilib və həmçinin 8 dəniz minasını daşımaq qabiliyyətinə malikdir. Fateh sualtı qayığının yaradılması prosesində 412 000-dən çox hissədən istifadə edilib və dünyanın müxtəlif ölkələrindən 76 qabaqcıl texnologiya lokallaşdırılıb və tətbiq edilib.
Bu prosesdə ölkə üzrə 48 dizayn mərkəzi, 120 sənaye mərkəzi, 80 biliyə əsaslanan şirkət, 57 akademik mərkəz və 195 tədqiqat mərkəzindən ibarət şəbəkə birgə iştirak etmişdir.
Aktiv və passiv tiplər də daxil olmaqla, 12 müxtəlif növ sonar və ətrafı skan etmək qabiliyyəti ilə təchiz edilmiş ESM sistemi düşməndən müdafiə edən yerli Fateh sualtı qayığının xüsusiyyətidir.
“Fateh” sualtı qayığı yeraltı raketləri və yer-hava tipli raketləri müəyyən hədəfə vura bilir və lazım gələrsə, komando qüvvələrini əməliyyat nöqtəsinə daşımaq imkanına malikdir.
İran sualtı qayıqları dünyanın ən qabaqcıl texnologiyalarından istifadə edir
Yeni sualtı qayıqların inşası ilə bağlı Hərbi Dəniz Qüvvələrinin komandanı admiral Şəhram İrani deyib: “Sualtı sahədə biz yeni sualtı qayıqların inşası prosesindəyik, ona görə də tezliklə bu sahədə əlavələrimiz olacaq”.
Təbii ki, İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu da hazırda xüsusi qabiliyyətlərə malik unikal imkanlara malik pilotsuz sualtı qayıqlarla təchiz olunub, ona görə də bu qüvvələr qabaqcıl pilotlu sualtı qayıqlar əldə edərsə, şübhəsiz ki, Fars körfəzində onun üstünlüyü və nüfuzu artacaq.
Bir çox ekspertlər hesab edir ki, İranın sualtı qayıqları ixrac və dünya bazarlarına çıxış üçün yüksək potensiala malikdir. Çünki bu sualtı qayıqlar dünyanın ən qabaqcıl və ən yeni texnologiyalarından istifadə edir.