Tehran Universitetinin Ətraf Mühit fakültəsinin tədqiqatçıları sənaye tullantılarından İranın əhəngli torpaqları üçün uyğun olan bir növ gübrə istehsal etməyə müvəffəq olublar.
Tehran Universitetinin Ətraf Mühit fakültəsinin üzvü və tədqiqat komandası rəhbəri Zahra Qəşlaqı bu layihə barədə dedi: “Sənaye tullantılarından ligand-dəmir gübrəsi istehsalı ideyası, Milli Tələbat Fondunun dəstəyi ilə həyata keçirilən layihələr nəticəsində meydana gəlib. Bu layihənin məqsədi yerli sənaye tullantılarından optimal istifadə edərək, İranın əhəngli torpaqları üçün effektiv gübrə istehsal etməkdir.”
O, əlavə olaraq deyib: Əhəngli torpaqlarda dəmir çatışmazlığına davamlı bitkilər üzərində aparılan biotexnoloji tədqiqatlar və bitkilərdə fermentativ reaksiyaları başlatan əsas birləşmələrin müəyyən edilməsi bu layihənin elmi əsasını təmin edib. Bu tədqiqat yüksək həll olunan dəmir faizi və yüksək udma qabiliyyəti ilə kənd təsərrüfatında dəmir çatışmazlığı probleminə praktiki cavab verən gübrə formulasının hazırlanmasına gətirib çıxarıb.
Qəşlaqı bu gübrənin formulasiyasındakı yenilik barədə belə deyib: Təklif edilən ligand-dəmir gübrəsi qabaqcıl kimyəvi və biotexnoloji texnologiyalardan istifadə edilməklə və yerli sənaye tullantıları əsasında istehsal olunub və bir sıra diqqətəlayiq xüsusiyyətlərə malikdir.
Məsələn, bu gübrədə hidroksipiridinon birləşmələrindən istifadə olunub ki, onlar dəmir ilə sabit birləşmə yaradaraq torpağın müxtəlif pH şərtlərində dəmirin mənimsənilməsini artırır.
Bundan əlavə, gübrənin formulasiyasına daxil edilən xüsusi örtük qatqısı optimal pH və oksidləşmə-reduksiya potensialını təmin edir və dəmirin udulmasını yaxşılaşdırır.
Nəhayət, bu gübrənin istehsalında istifadə olunan xammallar – dəmir yonqarı, polad şlakı və mədən tullantıları – təkrar emal yolu ilə və qabaqcıl texnologiyalarla həll olan dəmir tozuna çevrilir.
Tehran Universitetinin Ətraf Mühit fakültəsinin müəllimi bu gübrənin üstünlükləri sırasında kənd təsərrüfatında məhsuldarlığın artırılması, ətraf mühitə uyğunluq, daxili iqtisadiyyatın dəstəklənməsi və idxaldan asılılığın azaldılmasını qeyd edərək əlavə edib: İqtisadi baxımdan da bu gübrə münasib qiyməti və yüksək səmərəliliyi ilə yerli fermerlər üçün əlverişli bir seçimdir.
Qəşlaqı sonda belə deyib: Ligand-dəmir gübrəsi daxili istehlakla yanaşı, ixrac potensialına da malikdir və sənaye tullantılarından istifadə etməklə iqtisadi və ekoloji baxımdan digər səmərəli layihələrin əsasını qoya bilər.
Ligand-dəmir gübrəsinin istehsalı layihəsi hazırda patentlənmə mərhələsindədir və tezliklə kommersiya istehsalı mərhələsinə keçəcək.